Terug

Organisch afgeronde vormen en volledig circulair

// In de Nederlandse gemeente Hendrik-Ido-Ambacht ontstaat het eerste energieneutrale bedrijventerrein van Nederland. Een opvallend architectonisch element is het volledig circulair ontworpen kantoorgebouw ‘Omega’, ontwikkeld door EVA architecten. Het gebouw kenmerkt zich door zijn elegant gebogen glasgevel. Voor de dakafdichting zijn SURE-WELD® TPO-banen en HERTALAN® EPDM-folie van CARLISLE® toegepast – net als alle andere gebruikte materialen volledig demontabel.

De architectonische ambities van nieuwbouw op bedrijventerreinen zijn doorgaans beperkt. Des te opmerkelijker is het wanneer projecten zich hierin positief onderscheiden. Zoals het recent ontwikkelde bedrijventerrein ‘Ambachtsezoom’ in het Zuid-Hollandse Hendrik-Ido-Ambacht, op zo’n tien kilometer ten noordwesten van Dordrecht. Het 15 hectare grote terrein, geïnitieerd door de gemeente, is het eerste en tot nu toe enige volledig energieneutrale en circulaire bedrijventerrein in Nederland. Alle gerealiseerde gebouwen produceren evenveel energie als zij verbruiken en zijn volledig demontabel opgebouwd.

Hoge duurzaamheid

Aan de noordrand van het terrein, direct grenzend aan een groene zone en de A16 tussen Antwerpen en Rotterdam, valt een fraai vormgegeven houten nieuwbouw op. Deze is ontworpen door EVA architecten uit Utrecht in opdracht van PCS Gebouwautomatisering. Het ontwerp, iets verhoogd boven het maaiveld, kenmerkt zich door een organisch afgeronde plattegrond en een elegant gebogen, deels terugliggende glasgevel op de verdieping. Extra dynamiek ontstaat door de rondom uitstekende geveldelen, afgewerkt met bronskleurige aluminium bekleding, die variëren in diepte en tevens dienen als zonwering.

Functionele esthetiek – Verdiepingsbanden als zonwering

Achter de transparante gevel bevinden zich op twee niveaus flexibel in te delen kantoorruimten. Op de bovenverdieping werkt PCS Gebouwautomatisering met circa 40 medewerkers; de begane grond staat nog te huur. Het intensieve gebruik van hout in combinatie met volledig beglaasde gevels zorgt voor een lichte, aangename werkomgeving. Het programma wordt gecompleteerd met een parkeerkelder voor 26 auto’s en een groen dakterras boven de eerste verdieping. Het hoofddak is ingericht met een PV-installatie van 216 zonnepanelen (1,95 m² per stuk) met een totale capaciteit van circa 90 kWp.

Houtconstructie met kolommen en balken

Om de CO₂-voetafdruk zo laag mogelijk te houden, bestaat de hoofdstructuur uit een hybride houtconstructie met kolommen en balken in combinatie met CLT-wanden en -vloeren. Voor de stabiliteit is een betonkern geïntegreerd. Rondom deze kern is een vrij indeelbare plattegrond van 1.600 vierkante meter gerealiseerd. In het hart van het gebouw bevindt zich een afsluitbaar atrium met tribunetrap – geschikt voor presentaties en overleg. ‘De duurzaamheid wordt verder versterkt door een energiezuinig gebouwinstallatiesysteem, waardoor het gebouw energiepositief is: het produceert meer energie dan het verbruikt’, legt projectarchitect Maarten Terberg uit. ‘Daarnaast is het gebouw, met uitzondering van de parkeergarage, volledig demontabel – inclusief draagconstructie, gevels en installaties.’ Er zijn geen materialen zoals PVC, lijm, kitten of PU-schuim toegepast en samengestelde producten zijn vermeden. Alle gebruikte materialen zijn vastgelegd in een materialenpaspoort.

De hernieuwbare grondstof hout is uitermate geschikt voor circulair bouwen en zorgt bovendien voor een hoge verblijfskwaliteit en een aangename ruimtelijke sfeer.

Circulaire dakafdichting

Ook voor het dak stelde het ontwerpteam hoge eisen op het gebied van circulariteit: ‘Het was essentieel dat de dakafdichting losliggend of mechanisch bevestigd zou zijn en geen schadelijke stoffen zou bevatten’, aldus Maarten Terberg. ‘Daarnaast moest de afdichting op het hoofddak – onder de PV-panelen – wit zijn om een maximaal rendement te garanderen.’ Daarom is voor het hoofddak gekozen voor witte SURE-WELD® TPO-banen van CARLISLE®, en voor de groendaken HERTALAN® EPDM-folie – beide mechanisch bevestigd via inductielastechniek. Beide systemen zijn volledig vrij van schadelijke stoffen en kunnen eenvoudig worden verwijderd en hergebruikt binnen een circulaire keten.

Tijdens de uitvoering door Nieuwenhuizen Daktechniek is op alle dakvlakken boven de houten vloerconstructie eerst een isolatielaag van 160 mm aangebracht. Het afschot van 16 mm zorgt voor een betrouwbare afvoer van regenwater. Op het 800 m² grote hoofddak zijn vervolgens witte SURE-WELD® TPO-banen mechanisch bevestigd. Deze enkellaagse kunststof dakbaan is bijzonder weer- en verouderingsbestendig, en de witte kleur zorgt voor minder hitte door de reflectie, wat het rendement van de PV-panelen verhoogt.

De op het hoofddak geplaatste PV-installatie en de groengehouden omlopende dakvlakken maken het circulaire concept van dit gebouw compleet.

Aantrekkelijke groendaken

Voor het groendak boven de eerste verdieping en de 50 cm brede groenzone rond de begane grond en eerste verdieping zijn HERTALAN® EPDM-folies toegepast, eveneens mechanisch bevestigd via inductielassen. De bevestiging bestaat uit een schroef, een tule en een speciaal gecoate bevestigingsplaat, die door inductie stevig met de dakbaan wordt verbonden.

Vervolgens is het substraat voor de sedum- en kruidenmix aangebracht. De beplanting draagt bij aan extra isolatie en creëert een waardevol ecologisch leefgebied voor bijen, vlinders en andere insecten. Daarnaast kunnen medewerkers vanuit hun werkplek genieten van het uitzicht op het groen.

Robert Uhde

Project: Kantoorgebouw ‘Omega’

Locatie: Hendrik-Ido-Ambacht (NL)

Opdrachtgever: PCS Automation, Hendrik-Ido-Ambacht (NL)

Architect: EVA architecten, Utrecht

Aannemer: Van Baaren Aannemers, Schoonhoven (NL)

Dakwerken: Nieuwenhuizen Daktechniek B.V., Hendrik-Ido-Ambacht (NL)

Bruto vloeroppervlak: 1600 m²

Oplevering: 2023